Stan obecny

Na dziedziniec zewnętrzny opactwa prowadzi podwójna brama, nad którą znajduje się budynek Opatówki, dawny Zamek. Jego obecna forma pochodzi z XVI wieku. Skrzydło wschodnie dawnej rezydencji opata przylega do narożnika kościoła. Po drugiej stronie niegdyś stał budynek Starostwa. Dziś pozostało po nim tylko niewielkie wyniesienie terenu.

W bryle kościoła widoczne są dwa style: barokowy i gotycki. Elewacja zachodnia, z zewnątrz barokowa, kryje w sobie elementy gotyckie: prawy węgar portalu i przypory. W całości gotycka jest elewacja północna oraz prezbiterium, zamknięte od wschodu późnobarokową fasadą. We wnętrzu kościoła dominuje barok. Nawa główna otwiera się arkadami do kaplic bocznych, w których znajdują się ołtarze. Nad arkadami biegnie fryz, a ponad nim uskokowe belkowanie.

Oś podłużna kościoła prowadzi do ołtarza głównego poświęconego patronom kościoła, śś. Piotrowi i Pawłowi; oś krótszą, w drugim przęśle korpusu nawowego, wyznaczają kaplice: św. Benedykta, patrona zakonu, i jego siostry, św. Scholatyki. Prezbiterium kościoła zachowało zasadniczo gotycką formę, na którą nałożony został barokowy wystrój. Barokowe jest również sklepienie i posadzka. Pozostałości starszego prezbiterium widoczne są w południowej ścianie w postaci częściowo zamurowanych maswerkowych okien. Między nimi znajduje się XVI-wieczna polichromia przedstawiająca scenę pokłonu Trzech Króli. Autorami późnobarokowego ołtarza głównego są: architekt i rzeźbiarz Francesco Placidi oraz malarz Andrzej Radwański. Ołtarz wykonany został z czarnego marmuru dębnickiego. Znajdujący się w nim obraz przedstawia patronów kościoła. Po obu stronach obrazu znajdują się rzeźby przedstawiające św. Petronelę i św. Grzegorza Wielkiego po lewej, św. Barbarę i św. Teklę po prawej. Nad obrazem anioły trzymają atrybuty świętych patronów, a powyżej, w glorii, znajduje się gołębica Ducha św. Stalle w prezbiterium również pochodzą z epoki baroku. Powstały w XVII wieku, a w XVIII zostały nieco zmienione. Ich zaplecki pokryte są dekoracją malarską – po prawej scenami z życia św. Benedykta, po lewej z życia świętych benedyktyńskich. Ołtarz, przy którym odprawia się obecnie nabożeństwo, powstał w 1980 r., w 1500 rocznicę urodzin św. Benedykta. Poniżej poziomu posadzki, w podziemiach, kryją się pozostałości wschodniego chóru kościoła romańskiego. Prezbiterium, podobnie jak kaplice boczne, zamyka balustrada z czarnego marmuru. Pierwsza po lewej to kaplica Najświętszego Sakramentu. Istniała już w XV w.; od XVII stulecia czczono w niej Matkę Bożą. Na nowo została zaaranżowana w poł. XX wieku. Wzorem formalnym dla pozostałych kaplic stały się kaplice w drugim przęśle nawy: św. Benedykta i św. Scholastyki. Znajdujące się w nich ołtarze wykonane zostały z czarnego marmuru (w pozostałych z drewna); autorami są ci sami artyści, którzy wznieśli ołtarz główny. I tak kolejna kaplica po lewej to kaplica Wszystkich Świętych, z której można przejść na krużganek klasztorny. Trzecia to kaplica św. Benedykta. Obraz w ołtarzu przedstawia świętego w towarzystwie Wstrzemięźliwości (kobieta z księgą), Miłości ziemskiej (kobieta z tarczą i kałamarzem) i Miłości niebiańskiej (kobieta ze skrzydłami). Benedykt, odwrócony od Miłości ziemskiej, kierowany jest przez niebiańską ku księdze, dokonując symbolicznego wyboru. Fresk na wschodniej ścianie przedstawia obietnice Chrystusa dla benedyktynów, a na zachodniej śmierć fundatora klasztoru. W kopule kaplicy znajduje się fresk ze sceną triumfu św. Benedykta, a w narożach alegoryczne przedstawienia czterech cnót głównych.
Ostatnia kaplica po lewej to kaplica św. Anny, a naprzeciw niej, po prawej, kaplica Niepokalanego Poczęcia NMP. W tej drugiej znajduje się tablica upamiętniająca o. Karola van Oosta, który sprowadził benedyktynów do Tyńca w 1939 r. Następna w kierunku wschodnim to kaplica św. Scholastyki z obrazem przedstawiającym świętą podczas modlitwy. Ponieważ św. Scholastyka jest patronką benedyktynek, to w narożach kaplicy umieszczone zostały postacie wychwalające cnoty życia zakonnego. W kaplicy znajduje się również współczesny obraz przestawiający Ostatnią rozmowę św. Benedykta ze św. Scholastyką. Ostatnia z kaplic to kaplica chrzcielna. Do jej wyposażenia należy chrzcielnica oraz świecznik paschalny z 1981 r. W ołtarzu znajduje się obraz przedstawiający wszystkich świętych, a powyżej niego wizerunek św. Gertrudy.

Drewniana ambona w kształcie łodzi powstała przed 1765 r. Wieńcząca ją konstrukcja składa się z baldachimu, symbolicznego przedstawienia Kościoła oraz postaci zmartwychwstałego Chrystusa. Ważną częścią ambony jest postać kobiety obok łodzi - alegoria wiary.

Barokowy chór muzyczny podzielony jest arkadami na trzy przęsła. Początkowo służył tylko jako miejsce dla muzyków i śpiewaków. Organy zostały wbudowane dopiero w XIX wieku.

Droga krzyżowa namalowana na filarach rozdzielających nawę i kaplice powstała w l. 70. XX wieku.

Krużganki klasztorne pochodzą z epoki gotyku. W ich skrzydle północnym, przylegającym do kościoła, widoczna jest kamienna ściana najstarszego kościoła z romańskim portalem. Romańską metrykę ma również skarbczyk – pierwsze pomieszczenie w skrzydle wschodnim. To tu znajdował się pierwszy, drewniany klasztor. Sąsiadujący ze skarbczykiem kapitularz był miejscem modlitw i spotkań wspólnoty. Dziś gotyckie wnętrze ma barokowy wystrój. Skrzydło południowe, w którym znajduje się zakrystia, pełniło niegdyś funkcję m.in. refektarza, czyli jadalni (w podziemiach zachowane są pozostałości romańskiego refektarza). Dziś znajdują się w nim wiele tablic upamiętniających m.in. fundację opactwa oraz zasłużonych zakonników. Tu także umieszczona została drewniana, XVII-wieczna rzeźba przedstawiająca Kazimierza Odnowiciela. W gotyckim ramieniu krużganka widoczne są nawarstwiające się epoki: gotyk w postaci sklepienia krzyżowo-żebrowego i ostrołukowego portalu oraz barok, kiedy to sklepienie pokryto dwoma warstwami polichromii. Ramiona krużganków otaczają i otwierają się na wewnętrzny dziedziniec, zwany wirydarzem. Południowo-wschodnie zabudowania klasztorne są zamknięte dla zwiedzających. Znajdują się w nich pomieszczenia zakonne objęte klauzurą. Skrzydło południowe jest siedzibą Muzeum, Benedyktyńskiego Instytutu Kultury oraz Domu Gości.

Charakterystycznym miejscem na dziedzińcu zewnętrznym klasztoru jest studnia z drewnianym zadaszeniem. Powstała w 1 poł. XVII wieku; pierwotne zadaszenie, zniszczone, w XIX wieku zostało zastąpione rekonstrukcją, pokrytą niegdyś od wewnątrz polichromią. Głębokość studni wynosi 38 m.