Opactwo

Opactwo Benedyktynów w Tyńcu  

Opactwo tynieckie od prawie tysiąca lat wznosi się nad zakolem Wisły, niedaleko Krakowa. Jest odbiciem zmian artystycznych następujących po sobie epok. Zachowały się w nim m. in. pozostałości zabudowy romańskiej w postaci reliktów kościoła i klasztoru, gotyckie krużganki, gotycko-barokowy kościół oraz barokowa zabudowa klasztorna. Opactwo zaznaczyło się również na mapie historycznej Polski jako miejsce o dużym znaczeniu ekonomicznym i politycznym. Przez stulecia było świadkiem wielu ważnych wydarzeń w historii kraju. Po kasacie opactwa w 1816 r. benedyktyni powrócili do Tyńca dopiero po ponad stu latach. Stopniowo, ogromnym nakładem pracy odnawiane i odbudowywane budynki odzyskały dawną formę i świetność. Dziś odwiedzający opactwo mogą nie tylko podziwiać piękno tynieckiego krajobrazu i architektury klasztoru, ale też skorzystać z bogatej oferty duchowej i edukacyjnej.

Opactwo tynieckie, jedno z pierwszych opactw w Polsce, od początku swojego istnienia miało ogromne znaczenie, przede wszystkim religijne, ale także artystyczne i polityczne. Dbałość o odpowiednią oprawę liturgii widoczna jest w niezbyt licznie zachowanym, ale wspaniałym zbiorze ksiąg i przedmiotów liturgicznych. Duchowość benedyktyńska po dziś dzień stanowi fundament istnienia opactwa; zakonnicy organizują rekolekcje, medytacje i seminaria.
Wnętrza kościoła i klasztoru są odzwierciedleniem przemian artystycznych od czasu ich wzniesienia. Pozostałości starszych faz zabudowy pozwalają prześledzić rozwój form architektonicznych. Unikatowe są kamienne detale przechowywane w lapidarium muzealnym.

Opactwo tynieckie to także doskonałe miejsce na przekrojową lekcję historii. Zlokalizowane blisko dawnej stolicy było świadkiem, ale też przedmiotem walk terytorialnych. Swój obecny wygląd zawdzięcza po części przebudowom towarzyszącym działaniom wojennym (np. mury obwodowe z czasów konfederacji barskiej); przyczyną kolejnych przebudów były też często zniszczenia w czasie walk. Na mapie Polski jest to zespół wyjątkowy z dobrze rozpoznaną kompleksową zabudową nie tylko wzgórza, ale także przyległych włości u jego stóp. Dziś opactwo oferuje zwiedzającym atrakcyjną trasę turystyczną – zwiedzanie opactwa i ekspozycję muzealną - oraz warsztaty edukacyjne dla dzieci i dorosłych. Powalają one poznać historię klasztoru oraz życie mnichów i ich pracę.

W bliskim sąsiedztwie opactwa znajduje się wieś Piekary z paleolitycznymi stanowiskami jaskiniowymi i XIX-wiecznym zespołem pałacowo-parkowym. Na szczycie Srebrnej Góry, kilka kilometrów od wzgórza tynieckiego, znajduje się barokowy zespół klasztorny kamedułów (dawna wieś Bielany). Jest to jeden z 9 eremów tego zakonu na świecie. Obydwa wzgórza klasztorne: tynieckie i bielańskie, dały nazwę Bielańsko-Tynieckiemu Parkowi Krajobrazowemu.

fot. Jagna Kaczanowska
fot. Dagmara Kwolek